اختلاف عربستان و امارات از عرصه سیاسی به ورزش رسید

در سیاست‌های منطقه‌ای و پرونده‌های اقتصادی و ... نیز وضعیت به همین شکل بوده و روابط عربستان و امارات در حالتی بین رقابت و اختلاف دنبال شده است؛ به ویژه بعد از جاه‌طلبی‌های امارات برای افزایش نفوذ منطقه‌ای خود و پیشی گرفتن از عربستان در پرونده‌های مختلف. به همین دلیل بسیاری معتقدند که ایجاد یک اتحاد راهبردی منسجم میان ریاض و ابوظبی بسیار دشوار است.

علاوه بر رقابت ژئوپلیتیکی و اقتصادی میان عربستان و امارات ، به نظر می‌رسد که این اختلافات به دلیل تلاش رهبری دو کشور برای ترسیم نقشه نفوذ در خاورمیانه و آفریقا، عمیق تر می‌شود. در این چارچوب اخیرا شاهد کمپین‌های رسانه‌ای متقابل میان مقامات و دانشگاهیان سعودی و اماراتی علیه یکدیگر بوده‌ایم.

در این بین «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی از تلاش برای محدود کردن نقش امارات در منطقه و سطح بین‌الملل دست برنمی‌دارد. استراتژی عربستان برای تقابل با امارات بر مبنای قدرت نرم بوده و ریاض از این استراتژی برای مهار امارات و محدود کردن تحرکات آن در مناطق درگیری همچون سودان و یمن و ... استفاده می‌کند.

اما در دوره اخیر هم‌زمان با کمپین بزرگی که عربستان برای انتقال فوتبالیست‌های مطرح جهان از باشگاه‌های اروپا به لیگ این کشور به راه انداخته، به نظر می‌رسد که اختلاف و رقابت میان ابوظبی و ریاض به عرصه ورزش نیز کشیده شده است. در همین زمینه کارشناسان ورزشی امارات شکست قرارداد انتقال «محمد صلاح» بازیکن مصری باشگاه لیورپول انگلیس به تیم الاتحاد عربستان را مورد تمسخر قرار دادند.

درجه تمسخر عربستان توسط اماراتی‌ها به دلیل شکست در انتقال محمد صلاح به الاتحاد به اندازه‌ای روی سعودی‌ها تاثیر گذاشت که «عبدالرحمن بن مساعد» شاهزاده سعودی و پسرعموی محمد بن سلمان، برای توجیه شکست این معامله وارد عمل شد.

برخی رسانه‌های غربی با اشاره به تنش‌ و اختلافات میان محمد بن سلمان و «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی ادعا می‌کنند که اختلافات بین عربستان و امارات تنها چند ماه است که آشکار شده است. اما حقیقت آن است که گزارش این رسانه‌ها بحث را خیلی ساده جلوه داده و اطلاعات تحلیلی دقیقی از اختلافات ریشه‌ای میان دو طرف ارائه نمی‌کند.

به نظر می‌رسد که ریشه اختلافات عربستان و امارات به ماهیت روابط عربی-عربی برمی‌گردد؛ جایی که این روابط اساسا متکی به ائتلاف‌های مرحله‌ای و تاکتیکی بوده و هرگز وارد مرحله ائتلاف‌های راهبردی مبنی بر تبادل منافع و تعهد برای مقابله با دشمن خارجی نشده است.

حتی کشورهای عربی به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس که از نظر نژاد، رنگ، مذهب ، زبان و فرهنگ اشتراکات زیادی دارند نیز نتوانسته‌اند روابط خود را تا حد ائتلاف‌های راهبردی پیش ببرند. تشکیل چنین ائتلافی میان کشورهای عربی حتی بعد از مشارکت جمعی آنها در جنگ یمن در قالب ائتلافی به رهبری عربستان نیز انجام نشد.

این رقابت و اختلافات میان کشورهای حوزه خلیج فارس و در راس آنها عربستان و امارات به حوزه رهبری آنها نیز کشیده شده و تلاش هریک از آنها برای گسترش نفوذ در منطقه و توسعه جایگاه خود در جهان عرب، اغلب تلاش‌ها و اقدامات مشترک آنها را تحت‌الشعاع قرار داده است.

در این بین ریشه رقابت و اختلاف عربستان و امارات در دوره جدید به همان پرونده‌ای برمی‌گردد که قرار بود یک ائتلاف راهبردی میان این دو کشور ایجاد کند. اما به مرور مشخص شد که دستور کار ریاض و ابوظبی در مشارکت در این جنگ متفاوت است.

در حال حاضر و در شرایطی که هنوز نشانه واقعی برای حل و فصل پرونده جنگ یمن مشاهده نمی‌شود، به نظر می‌رسد امارات مسیر متفاوتی را در پیش گرفته که مبتنی بر حمایت از گروه‌های تجزیه طلب برای حفظ منافع خود در یمن است.همچنین این گروه ها به عنوان نیروی ضربتی امارات در کنترل بنادر و جزایر استراتژیک یمن به کار می‌روند. امارات قصد دارد این بنادر را تبدیل به مرکز تجارت جهانی کند.

اختلافات ریاض و ابوظبی بعد از پرونده یمن به پرونده سودان نیز کشیده شده و به حدی رسید که «محمد آل زلفه» عضو سابق مجلس شورای عربستان گفت که امارات می‌خواهد نقشی بزرگتر از حد و اندازه خود در یمن ایفا کند.

این مسئول سعودی همچنین اعلام کرد که ابوظبی به شکلی حساب نشده از یمن عقب‌نشینی کرد و تلاش دارد این کشور را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم کند. «عبدالخالف عبدالله» دانشگاهی اماراتی نیز در پاسخ به این اظهارات مسئول مذکور سعودی گفت که وحدت یمن هرگز در اولویت ائتلاف عربی نبوده است.

چندی قبل روزنامه وال استریت ژورنال با اشاره به اختلافات عمیق عربستان و امارات در پرونده‌های مختلف اعلام کرد که محمد بن سلمان گفته «امارات از پشت به ما خنجر زد و آنها خواهند دید من چه کاری می‌توانم انجام دهم».

با وجود اینکه عربستان و امارات طی سال‌های گذشته سعی در پنهان کردن اختلافات خود داشته‌اند اما تضاد منافع و استراتژی‌های دو طرف در پرونده‌های متعدد موجب تشدید و علنی شدن این اختلافات گشته و به درگیری لفظی میان مسئولان و دانشگاهیان و شخصیت‌های دو کشور منجر شده است.

بازخوانی سیاست‌های عربستان نشان می‌دهد که ولیعهد این کشور قصد ندارد از تلاش‌های خود در محدود کردن نقش امارات و مشخص کردن حد و مرزهای خاص برای این کشور در نقش منطقه‌ای و بین‌المللی آن دست بردارد.